Kính thực tế ảo có hại mắt không? Lưu ý khi sử dụng

Kính thực tế ảo (VR) mang đến trải nghiệm sống động nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe, đặc biệt là mắt. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích kính VR là gì, tác hại tiềm ẩn của nó, đồng thời đưa ra các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

1. Kính thực tế ảo VR là gì?

Kính thực tế ảo (hay kính thực tại ảo) là thiết bị sử dụng công nghệ thực tế ảo VR để mô phỏng một không gian ảo và cho phép người dùng tương tác với nó thông qua các phụ kiện hỗ trợ. Nhờ sự tiến bộ của khoa học máy tính, không gian ảo ngày càng trở nên chân thực hơn. Các mẫu kính VR hiện đại như Meta Quest 3 và Pico 4 thậm chí có thể hoạt động độc lập mà không cần kết nối với thiết bị khác.

Kính VR hoạt động dựa trên việc hiển thị hình ảnh 3D side-by-side, chia màn hình thành hai khung hình, mỗi khung hình cho một mắt. Hai khung hình này sau đó được hội tụ qua thấu kính, tạo hiệu ứng chiều sâu và cảm giác 3D dù màn hình rất gần mắt (10-15cm). Để tương tác, kính VR cần màn hình hiển thị tích hợp cảm biến gia tốc (G-sensor) để theo dõi chuyển động đầu và thay đổi hình ảnh hiển thị tương ứng, tạo cảm giác đắm chìm trong không gian ảo.

2. Tác hại của kính thực tế ảo VR đến mắt

Dù công nghệ có hiện đại cỡ nào, vẫn sẽ có một số rủi ro ta khó có thể phòng tránh được. Sau đây là một số mối nguy hại đến mắt mà kính thực tế ảo VR mà mình tìm hiểu được.

2.1. Mỏi hoặc căng mắt

Mỏi hoặc căng mắt chính là vấn đề mà người dùng phàn nàn nhiều nhất trong quá trình sử dụng kính thực tế ảo. Bởi lẽ khi sử dụng VR, bộ não của người dùng sẽ buộc phải xử lý hình ảnh nhận vào không được tự nhiên. Điều này có thể gây mỏi mắt và căng mắt do cơ mắt phải hoạt động quá mức.

Mỏi mắt không phải là một triệu chứng quá nghiệm trọng. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu cho thấy mắt và não bộ của bạn cần được nghỉ ngơi. Những lúc gặp những triệu chứng này, bạn nên chủ động ngưng sử dụng và nhắm mắt để nghỉ ngơi.

2.2. Đau đầu, chóng mặt

Sự cân bằng của cơ thể luôn được kiểm soát bởi hệ thống tiền đình. Khi sử dụng kính thực tế ảo, tín hiệu được gửi từ mắt chỉ ra bạn đang di chuyển trong khi cơ thể vẫn đứng yên gây hỗn loạn cho não bộ tương tự như say xe. Từ đó, các triệu chứng đau đầu, chóng mặt xuất hiện gây khó chịu cho người dùng.

2.3. Tổn thương đến khả năng nhận thức của trẻ em

Trẻ em đang trong giai đoạn phát triển rất dễ bị ảnh hưởng bởi các tác động đến từ bên ngoài môi trường. Khi sử dụng kính thực tế ảo trong thời gian dài, chúng rất dễ bị ảnh hưởng bởi bức xạ điện từ cũng như ánh sáng xanh trực tiếp chiếu thẳng vào mắt làm tổn thương tế bào thần kinh.

2.4. Co giật cơ mắt

Hình ảnh cũng như ánh sáng được hiển thị bởi kính VR được phát rất nhanh và liên tục. Khi sử dụng lâu, cơ mắt sẽ bị ép phải điều chỉnh liên tục để theo kịp tốc độ hình ảnh gây ra tình trạng hoạt động quá mức.

2.5. Bệnh chuyển động do thị giác gây ra

Say mạng là một dạng bệnh chuyển động do thị giác gây ra, thường gặp ở những người dễ bị say tàu xe hoặc chóng mặt. Hiện tượng này xảy ra khi não bộ nhận được tín hiệu thị giác cho thấy cơ thể đang di chuyển, trong khi thực tế cơ thể đang đứng yên.

Ví dụ, khi xem cảnh chạy nhanh trong VR, não bộ có thể bị đánh lừa rằng bạn đang chạy, dẫn đến mất phương hướng giác quan do sự mâu thuẫn giữa tín hiệu thị giác và tín hiệu từ tai trong và cơ thể. Những cảnh VR có chuyển động nhanh hoặc rơi từ trên cao có nguy cơ cao gây ra tình trạng này.

3. Biện pháp bảo vệ và phòng tránh tác hại của kính VR đến mắt

Để hạn chế tối đa những tác hại tiềm ẩn của kính VR đến mắt, việc sử dụng thiết bị một cách khoa học và an toàn là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp bảo vệ và phòng tránh hiệu quả mà bạn nên áp dụng.

• Sử dụng điều độ, chia ca nghỉ: Để hạn chế các triệu chứng gây hại đến mắt, bạn nên sử dụng kính VR một cách điều độ. Hãy điều chỉnh ánh sáng phù hợp và cứ sau mỗi một giờ sử dụng, hãy ngừng lại và để mắt nghỉ từ 5 - 10 phút. Ngoài ra, nên nhìn về phía xa hoặc tiến hành đi dạo một đoạn ngắn.

• Đảm bảo không gian an toàn: Hãy cố gắng tạo một không gian trống, cất hết những vật dụng nguy hiểm xung quanh. Từ đó sẽ hạn chế khả năng va vấp vào những vật dụng xung quanh khi sử dụng.

• Hạn chế sử dụng VR cho trẻ em: Bởi lẽ trẻ em rất dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh của chúng. Do đó, tốt nhất nên hạn chế chúng sử dụng kính thực tế ảo. Mỗi ngày, nhiều nhất chỉ nên sử dụng khoảng 1 cho đến 1.5 tiếng.

• Tuân theo hướng dẫn của NSX: Hãy tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất về quá trình điều chỉnh kích cỡ kính, khoảng cách giữa mắt và kính.

Dù sử dụng kính thực tế ảo có thể gây ra một số tác hạt nhất định cho mắt, tuy nhiên vẫn không thể nào phủ nhận được sự tiện lợi, tiềm năng cũng như tầm quan trọng mà nó mang lại cho con người. Do đó, để bảo vệ sức khỏe của bản thân một cách tốt nhất, hãy tuân thủ các quy tắc an toàn khi sử dụng thiết bị và chia sẻ cho mọi người xung quanh cùng biết bạn nhé.