Cách làm laptop khỏe hơn: 13+ thủ thuật tăng tốc laptop hiệu quả

Laptop chạy chậm, giật lag khiến bạn bực mình, làm việc không hiệu quả? Mở hàng tá ứng dụng cùng lúc khiến máy bị đứng, làm việc ì ạch và hiệu suất thấp hơn? Đừng lo, bài viết này của ThinkPro sẽ chia sẻ cho bạn 13+ thủ thuật tăng tốc laptop hiệu quả, giúp laptop của bạn chạy mượt mà như mới mua. Hãy cùng theo dõi ngay nhé!

1. Những điểm chính

• Những thông tin hữu ích bạn sẽ nhận được sau khi đọc bài viết này:

• Nguyên nhân khiến laptop của bạn chạy chậm

• Một số cách miễn phí giúp laptop của bạn khỏe hơn như tối ưu phần mềm (bằng cách dọn dẹp file rác và file tạm thời, tắt ứng dụng khởi động cùng Windows,...) và nâng cấp phần cứng.

• Một số câu hỏi liên quan về cách giúp laptop khỏe hơn: Cách để biết máy tính cần nâng cấp gì; Nâng cấp RAM hay SSD quan trọng hơn; Có nên cài lại Windows hay không.

2. Tại sao laptop của bạn chạy chậm?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng laptop chạy chậm. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp nhất:

• RAM không đủ: Nếu dung lượng RAM quá thấp, laptop sẽ gặp khó khăn khi xử lý nhiều tác vụ cùng lúc, từ đó khiến laptop chạy chậm và ì ạch.

• Ổ cứng đầy: Khi ổ cứng gần đầy, laptop sẽ load chậm hơn do không còn đủ không gian để lưu trữ dữ liệu tạm thời.

• Sử dụng ổ HDD: Ổ HDD có tốc độ đọc ghi chậm hơn so với ổ SSD, dẫn đến laptop chạy chậm hơn, đặc biệt là trong quá trình khởi động và mở ứng dụng.

• Phần mềm độc hại: Virus và malware có thể chiếm dụng tài nguyên hệ thống, khiến laptop chạy chậm và gây ra nhiều vấn đề khác.

• Phần mềm/hệ điều hành cũ: Các phiên bản phần mềm và hệ điều hành cũ có thể không tương thích tốt với phần cứng, dẫn đến laptop ì ạch.

• Cài đặt quá nhiều ứng dụng: Quá nhiều ứng dụng chạy ngầm sẽ tiêu tốn tài nguyên hệ thống, khiến laptop load chậm.

• Cài đặt hệ thống không phù hợp: Một số cài đặt hệ thống không tối ưu có thể làm giảm hiệu suất của laptop.

• Chạy quá nhiều chương trình cùng lúc: Việc mở quá nhiều chương trình cùng một lúc sẽ khiến laptop chạy chậm do quá tải.

• Nhiệt độ cao: Khi laptop quá nóng, hiệu suất sẽ giảm xuống để bảo vệ phần cứng. Điều này khiến laptop chạy chậm và ì ạch.

• Driver cũ: Driver cũ có thể gây ra xung đột phần cứng và làm giảm hiệu suất của laptop.

• Pin chai: Đối với một số laptop, pin chai có thể ảnh hưởng đến hiệu suất, khiến laptop chạy chậm hơn.

3. Cách làm laptop khỏe hơn miễn phí (Tối ưu phần mềm)

3.1. Dọn dẹp file rác và file tạm thời

Việc dọn rác máy tính và xóa file tạm thường xuyên sẽ giúp laptop hoạt động mượt mà hơn. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến và hiệu quả:

Sử dụng Disk Cleanup:

• Bước 1: Mở Disk Cleanup bằng cách tìm kiếm trong thanh Start Menu.

• Bước 2: Chọn ổ đĩa bạn muốn dọn dẹp và nhấn OK.

• Bước 3: Chọn các loại file bạn muốn xóa, bao gồm file tạm, và nhấn OK.

Sử dụng CCleaner:

• Bước 1: Tải và cài đặt CCleaner từ trang web chính thức.

• Bước 2: Mở CCleaner, chọn các loại file bạn muốn xóa và nhấn Analyze, sau đó nhấn Run Cleaner.

Xóa thủ công thư mục Temp:

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run, sau đó gõ %temp% và nhấn Enter.

• Bước 2: Chọn tất cả các file và thư mục muốn xóa trong Temp, sau đó bạn nhấn chuột phải và chọn Delete trong thư mục Temp và xóa chúng. (Lưu ý: Một số file đang được sử dụng có thể không xóa được.)

3.2. Tắt ứng dụng khởi động cùng Windows

Bạn có thể tắt ứng dụng khởi động cùng Windows bằng msconfig hoặc Task Manager. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Sử dụng msconfig:

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Windows + R, gõ msconfig và nhấn Enter.

• Bước 2: Chuyển sang tab Services. Tích chọn Hide all Microsoft services để tránh vô tình tắt các dịch vụ quan trọng của hệ thống, sau đó bỏ chọn các ứng dụng bạn không muốn khởi động cùng Windows và nhấn Apply rồi OK.

Sử dụng Task Manager:

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager.

• Bước 2: Chuyển sang tab Startup, sau đó chọn ứng dụng bạn muốn tắt và nhấn Disable.

3.3. Gỡ cài đặt phần mềm không cần thiết

Việc gỡ cài đặt phần mềm cho laptop khá đơn giản. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Chọn Programs trong Control Panel.

• Bước 2: Chọn Programs and Features.

• Bước 3: Chọn phần mềm muốn gỡ cài đặt, nhấn chuột phải và chọn Uninstall, sau đó làm theo hướng dẫn trên màn hình để hoàn tất quá trình gỡ cài đặt.

3.4. Tối ưu hóa hệ thống và hiệu ứng hình ảnh

Việc tối ưu hệ thống và hiệu ứng hình ảnh cho laptop có thể được thực hiện thông qua các bước sau:

• Bước 1: Trong ô tìm kiếm Windows, bạn nhập Adjust the appearance and performance of Windows và chọn mục đó.

• Bước 2: Trong tab Visual Effects, bạn chọn Adjust for best performance để tắt tất cả hiệu ứng hình ảnh, hoặc chọn Custom để tùy chỉnh các hiệu ứng bạn muốn giữ lại. Việc tắt Aero Transparency cũng có thể giúp cải thiện hiệu suất.

3.5. Chống phân mảnh ổ cứng (HDD)

Chống phân mảnh ổ cứng là một quá trình sắp xếp lại dữ liệu trên ổ cứng và giúp laptop truy xuất dữ liệu nhanh hơn. Cụ thể, chống phân mảnh ổ cứng HDD được thực hiện như sau:

• Bước 1: Tìm kiếm Defragment and Optimize Drives trong Start Menu và chọn mục đó.

• Bước 2: Chọn ổ HDD bạn muốn chống phân mảnh, nhấn Optimize để bắt đầu quá trình.

Lưu ý: Không nên chống phân mảnh ổ SSD vì nó không cần thiết và có thể làm giảm tuổi thọ của ổ đĩa. Optimize Drives sẽ tự động tối ưu hóa ổ SSD bằng cách gửi lệnh TRIM.

3.6. Tắt ứng dụng, dịch vụ và tiến trình không cần thiết

Các ứng dụng chạy ngầm, dịch vụ và tiến trình không cần thiết tiêu tốn tài nguyên hệ thống, làm chậm laptop. Từ đó, việc tắt ứng dụng chạy ngầm, các process không cần thiết cũng như xóa cache hay lịch sử trình duyệt sẽ góp phần tối ưu hiệu suất. Hướng dẫn thực hiện như sau:

Sử dụng Task Manager:

• Bước 1: Mở Task Manager, kiểm tra tab Processes và Services để tìm các ứng dụng, dịch vụ không cần thiết, sau đó nhấn chuột phải vào những ứng dụng đó và chọn End Task hoặc Stop.

• Bước 2: Trong mục Performance, bạn nhấn chọn Open Resource Monitor để kiểm tra chi tiết việc sử dụng tài nguyên.

Xóa cache và lịch sử trình duyệt:

• Bước 1: Mở trình duyệt web của bạn, nhấn Ctrl + H để vào mục nhật ký trình duyệt, sau đó chọn Xóa dữ liệu duyệt web.

• Bước 2: Tìm kiếm tùy chọn xóa lịch sử và xóa cache trong cài đặt trình duyệt, chọn khoảng thời gian và loại dữ liệu bạn muốn xóa, bao gồm cache, lịch sử trình duyệt, cookie,... sau đó nhấn xóa dữ liệu.

3.7. Sử dụng phần mềm diệt virus

Virus và malware có thể làm chậm laptop của bạn và gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng khác. Từ đó, để bảo vệ laptop khỏi virus và malware, bạn nên thực hiện các bước sau:

• Cài đặt phần mềm diệt virus: Chọn một phần mềm antivirus uy tín và cài đặt nó trên laptop của bạn. Một số phần mềm diệt virus tốt được khuyên dùng bao gồm Windows Defender (tích hợp sẵn trong Windows), Malwarebytes, Kaspersky, Avast,...

• Quét virus định kỳ: Sau khi cài đặt phần mềm diệt virus, bạn nên thực hiện quét virus toàn bộ hệ thống định kỳ, ví dụ như hàng tuần hoặc hàng tháng.

• Cập nhật phần mềm diệt virus: Đảm bảo phần mềm antivirus của bạn luôn được cập nhật lên phiên bản mới nhất để có thể phát hiện và loại bỏ các loại virus và malware mới nhất.

3.8. Cập nhật Driver và Windows

Việc cập nhật driver và Windows thường xuyên giúp cải thiện hiệu suất, sửa lỗi và tăng cường bảo mật cho laptop. Hướng dẫn cập nhật như sau:

Cập nhật Windows:

• Bước 1: Mở Windows Update bằng cách tìm kiếm Check for updates trong Start Menu.

• Bước 2: Nhấn chọn Check for updates để kiểm tra và cài đặt các bản cập nhật có sẵn.

Cập nhật Driver:

• Bước 1: Mở Device Manager bằng cách tìm kiếm trong Start Menu.

• Bước 2: Tìm kiếm phần cứng bạn muốn cập nhật driver, sau đó click chuột phải vào phần cứng và chọn Update driver.

3.9. Quản lý quyền riêng tư và ứng dụng chạy nền

Việc quản lý quyền riêng tư và ứng dụng chạy nền giúp bảo vệ thông tin cá nhân và cải thiện hiệu suất laptop. Từ đó, bạn có thể quản lý quyền riêng tư và ứng dụng chạy nền theo các bước sau:

Quản lý quyền riêng tư:

• Bước 1: Mở Privacy settings bằng cách tìm kiếm trong Start Menu hoặc Settings.

• Bước 2: Kiểm tra và điều chỉnh quyền truy cập của ứng dụng vào vị trí, camera, microphone,... bằng cách nhấn nút Change trong mỗi mục, sau đó chuyển thành chế độ Off.

Tắt ứng dụng chạy nền (Background apps):

• Bước 1: Mở Background apps bằng cách tìm kiếm trong Start Menu hoặc Settings.

• Bước 2: Tắt các ứng dụng chạy nền mà bạn không muốn chúng hoạt động khi không sử dụng.

3.10. Tắt/mở máy tính thường xuyên

Mặc dù nghe có vẻ đơn giản, nhưng việc tắt máy tính hoặc khởi động lại máy tính thường xuyên mang lại nhiều lợi ích cho hiệu suất của laptop. Cụ thể, việc tắt máy tính thường xuyên rất quan trọng vì những lý do sau:

• Giải phóng bộ nhớ: Khi laptop hoạt động liên tục trong thời gian dài, bộ nhớ có thể bị đầy, dẫn đến hiện tượng chậm và giật lag. Tắt máy tính hoặc restart giúp giải phóng bộ nhớ và làm mới hệ thống.

• Cài đặt cập nhật: Một số bản cập nhật chỉ có thể được cài đặt khi laptop được khởi động lại. Việc restart giúp đảm bảo laptop của bạn luôn được cập nhật với các bản vá lỗi và tính năng mới nhất.

• Khắc phục lỗi: Đôi khi, laptop có thể gặp phải các lỗi nhỏ khiến hiệu suất bị giảm sút. Khởi động lại máy tính có thể giúp khắc phục những lỗi này.

• Tiết kiệm năng lượng: Tắt máy tính khi không sử dụng giúp tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ pin.

3.11. Vệ sinh máy tính thường xuyên

Để vệ sinh máy tính hiệu quả, bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Vệ sinh bên ngoài: Sử dụng khăn mềm và dung dịch vệ sinh chuyên dụng để lau sạch bụi bẩn bám trên bề mặt laptop, bàn phím và màn hình.

• Vệ sinh bên trong (nếu có thể): Nếu bạn có kinh nghiệm, có thể tháo rời laptop để vệ sinh bụi bẩn bên trong, đặc biệt là ở khu vực quạt tản nhiệt. Tuy nhiên, nếu không chắc chắn, hãy mang laptop đến trung tâm bảo hành để được hỗ trợ.

• Giữ máy ở nơi thoáng mát: Đặt laptop ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và bề mặt mềm như giường, đệm để đảm bảo tản nhiệt tốt.

3.12. Kiểm tra và loại bỏ phần mềm độc hại

Malware bao gồm virus, spyware, adware, rootkit, trojan và nhiều loại phần mềm độc hại khác có thể gây hại cho laptop và đánh cắp dữ liệu. Do đó, việc kiểm tra và loại bỏ malware là rất quan trọng để bảo vệ laptop của bạn. Để kiểm tra và loại bỏ malware, bạn có thể sử dụng Malwarebytes hoặc các công cụ tương tự khác. Dưới đây là hướng dẫn sử dụng:

• Bước 1: Tải phiên bản miễn phí hoặc trả phí của Malwarebytes từ trang web chính thức và cài đặt lên laptop.

• Bước 2: Mở Malwarebytes và nhấn Scan now để tiến hành quét toàn bộ hệ thống để phát hiện malware.

• Bước 3: Sau khi quét xong, Malwarebytes sẽ hiển thị danh sách các malware tìm thấy, chọn tất cả và nhấn Quarantine để cách ly và loại bỏ chúng.

4. Cách làm máy tính khỏe hơn bằng nâng cấp phần cứng

4.1. Nâng cấp RAM

Để nâng cấp RAM, bạn cần xác định loại RAM và dung lượng RAM mà laptop hỗ trợ. Sau đó, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Kiểm tra thông số RAM hiện tại: Sử dụng Task Manager hoặc các phần mềm như CPU-Z để kiểm tra loại RAM, tốc độ RAM và số khe cắm RAM trên laptop.

• Chọn loại RAM phù hợp: Đảm bảo chọn loại RAM (DDR3, DDR4,...), tốc độ RAM (MHz) và dung lượng RAM (GB) tương thích với laptop của bạn.

• Lắp đặt RAM: Tắt laptop, tháo pin (nếu có thể) và lắp thanh RAM mới vào khe cắm trống, đồng thời đảm bảo lắp đúng khớp và chắc chắn.

• Kiểm tra sau khi lắp đặt: Khởi động laptop và kiểm tra lại trong Task Manager hoặc System Information để đảm bảo RAM mới đã được nhận diện.

4.2. Nâng cấp CPU (nếu cần)

Việc nâng cấp CPU trên laptop phụ thuộc vào socket CPU và thiết kế của máy. Nhiều laptop có CPU được hàn chết vào mainboard, không thể thay thế. Tuy nhiên, nếu laptop của bạn cho phép nâng cấp CPU, bạn có thể thực hiện theo các bước sau:

• Kiểm tra khả năng nâng cấp và socket CPU: Tìm kiếm thông tin về model laptop của bạn để biết liệu CPU có thể nâng cấp được hay không và socket CPU là gì.

• Chọn CPU phù hợp: Dựa vào socket CPU, bạn nên chọn một CPU có hiệu năng CPU cao hơn nhưng vẫn tương thích với laptop, đồng thời cần lưu ý đến TDP của CPU để đảm bảo hệ thống tản nhiệt có thể xử lý được.

• Thay thế CPU: Việc thay thế CPU yêu cầu kiến thức và kỹ năng nhất định. Nếu không tự tin, bạn nên mang laptop đến trung tâm bảo hành hoặc kỹ thuật viên chuyên nghiệp để được hỗ trợ.

• Kiểm tra sau khi nâng cấp: Sau khi thay thế CPU, bạn nên khởi động laptop và kiểm tra lại trong Task Manager hoặc System Information để đảm bảo CPU mới đã được nhận diện chính xác.

4.3. Nâng cấp Card đồ họa (nếu cần)

Đa số laptop hiện nay sử dụng card đồ họa tích hợp hoặc card đồ họa rời được hàn chết vào mainboard, không thể nâng cấp. Chỉ một số ít laptop cho phép nâng cấp card đồ họa. Nếu laptop của bạn hỗ trợ, bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Kiểm tra khả năng nâng cấp: Xác định xem laptop của bạn có hỗ trợ nâng cấp card đồ họa hay không và loại card nào tương thích.

• Chọn card đồ họa phù hợp: Cân nhắc VRAM, hiệu năng GPU và mức tiêu thụ điện năng của card đồ họa mới, đồng thời đảm bảo card đồ họa mới tương thích với laptop về kích thước và nguồn điện.

• Thay thế card đồ họa: Việc thay thế card đồ họa yêu cầu kiến thức và kỹ năng chuyên môn. Nếu không tự tin, hãy mang laptop đến trung tâm bảo hành hoặc kỹ thuật viên chuyên nghiệp.

• Cài đặt driver: Sau khi nâng cấp card đồ họa, bạn nên cài đặt driver mới nhất để đảm bảo card hoạt động ổn định và đạt hiệu suất tối đa.

5. Một số câu hỏi liên quan

5.1. Làm thế nào để biết máy tính của tôi cần nâng cấp gì?

Để biết máy tính của bạn cần nâng cấp gì, bạn nên kiểm tra cấu hình máy tính (Nhấn tổ hợp Windows + R, nhập Dxdiag và nhấn Enter), theo dõi hiệu suất khi sử dụng các ứng dụng nặng và xem xét nhu cầu sử dụng của bạn.

Nếu máy tính chạy chậm, giật lag khi chơi game hoặc sử dụng phần mềm đồ họa, bạn có thể cần nâng cấp RAM, card đồ họa hoặc CPU. Nếu máy tính khởi động chậm và mở ứng dụng lâu thì nên nâng cấp lên ổ SSD.

5.2. Nâng cấp RAM hay SSD cái nào quan trọng hơn?

Cả nâng cấp RAM và SSD đều quan trọng. Cụ thể, SSD giúp máy tính khởi động nhanh và mở ứng dụng nhanh hơn, trong khi RAM giúp máy chạy mượt mà khi sử dụng nhiều ứng dụng cùng lúc. Việc lựa chọn nâng cấp RAM hay SSD trước sẽ phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và ngân sách của bạn.

Nếu máy tính quá chậm chạp, đặc biệt là trong quá trình khởi động và mở ứng dụng, nên nâng cấp SSD trước để cải thiện tốc độ. Nếu máy tính thường xuyên bị đơ, lag khi sử dụng nhiều ứng dụng cùng lúc, bạn nên ưu tiên nâng cấp RAM.

5.3. Có nên cài lại Windows để máy tính chạy nhanh hơn không?

Cài lại Windows nên được xem là giải pháp cuối cùng khi các cách tối ưu khác không hiệu quả. Việc cài lại Windows sẽ giúp loại bỏ hoàn toàn các phần mềm độc hại, lỗi hệ thống và file rác, từ đó giúp máy tính chạy nhanh hơn. Tuy nhiên, bạn cần sao lưu dữ liệu quan trọng trước khi cài lại Windows để tránh mất mát dữ liệu.

Trên đây là những cách đơn giản nhưng hiệu quả giúp laptop của bạn hoạt động nhanh chóng và ổn định hơn. Hãy áp dụng ngay và chia sẻ kết quả với ThinkPro! Ngoài ra, nếu bạn cũng thấy những thủ thuật trên là hữu ích thì đừng quên giới thiệu cho đồng nghiệp, người thân và bạn bè cùng biết đến nhé!